“ไฟโซลาร์เซลล์” ส่วนใหญ่ถึงไม่มีตรา มอก.?

หากคุณเคยเลือกซื้อ ไฟโซลาร์เซลล์ ไม่ว่าจะเป็นไฟถนน ไฟสปอร์ตไลท์ หรือไฟติดรั้ว สิ่งหนึ่งที่หลายคนสังเกตเห็นเหมือนกันคือ ทำไมไฟโซลาร์ไม่มี มอก. ในขณะที่หลอดไฟ LED แบบเสียบปลั๊กบ้าน กลับ “ต้องมี มอก.” ทุกดวง
คำถามที่ตามมาทันทีคือ

• • ไฟโซลาร์เซลล์ผิดกฎหมายหรือไม่?
  • เป็นสินค้าที่ไม่ได้มาตรฐานหรือเปล่า?
  • ถ้าไม่มี มอก. แล้วจะมั่นใจความปลอดภัยได้อย่างไร?

ความจริงแล้ว เรื่องนี้ ไม่ใช่ช่องโหว่ และ ไม่ใช่การเอาเปรียบผู้บริโภคโดยตรงแต่เป็นผลจาก โครงสร้างกฎหมาย + หลักวิศวกรรมไฟฟ้า ที่คนทั่วไปมักไม่รู้

ทำความเข้าใจก่อน: “มอก.” ไม่ได้บังคับกับสินค้าทุกชนิด

สำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.) แบ่งมาตรฐานออกเป็น 2 ประเภทหลัก คือ

1. มาตรฐานบังคับ

สินค้าที่ กฎหมายกำหนดว่าต้องมี มอก. เท่านั้นถึงขายได้ หากไม่มี ถือว่าผิดกฎหมายทันที

2. มาตรฐานทั่วไป (สมัครใจ)

ผู้ผลิตจะขอหรือไม่ขอก็ได้ ไม่ผิดกฎหมาย แล้วไฟฟ้าเกี่ยวอะไรกับ มอก.? เหตุผลหลักที่ หลอดไฟบ้านต้องมี มอก. เพราะมันเชื่อมต่อกับ ไฟฟ้ากระแสสลับ 220V (AC) ซึ่งมีความเสี่ยงสูงต่อชีวิตและทรัพย์สิน

มาตรฐานบังคับที่เกี่ยวข้อง เช่น

• • ความปลอดภัยจากไฟดูด
  • การเกิดไฟฟ้าลัดวงจร
  • การรบกวนระบบไฟฟ้าของประเทศ (EMI / EMC)

เหตุผลหลักที่ “ไฟโซลาร์เซลล์” ยังไม่ถูกบังคับให้มี มอก.

1. เป็นระบบแรงดันไฟฟ้าต่ำพิเศษ (Extra Low Voltage)

 ไฟบ้าน

• • 220V AC
  • หากรั่ว = อันตรายถึงชีวิต
  • ต้องมีมาตรฐานบังคับควบคุม

ไฟโซลาร์เซลล์

• • ใช้ไฟ DC จากแบตเตอรี่
  • แรงดันโดยทั่วไปอยู่ที่ 3.2V / 6.4V / 12V
  • ต่ำกว่าระดับอันตรายต่อมนุษย์อย่างมาก

ในทางวิศวกรรม ไม่จัดเป็นความเสี่ยงด้านไฟดูด

2. ไม่เชื่อมต่อกับระบบไฟฟ้าหลวง (Stand-alone System)

มาตรฐาน มอก. ด้านแสงสว่างหลายฉบับ
ถูกออกแบบมาเพื่อควบคุม การรบกวนระบบสายส่งไฟฟ้า (Grid Interference)

แต่ไฟโซลาร์เซลล์

• • ผลิตไฟเอง
  • เก็บไฟเอง
  • ใช้เอง

ไม่มีการส่งไฟกลับเข้าสายส่ง จึง ไม่เข้าเงื่อนไขของมาตรฐานบังคับเดิม

จุดที่ต้องระวังจริง ๆ เมื่อไฟโซลาร์เซลล์ไม่มี มอก.

การไม่มีมาตรฐานบังคับ ทำให้ คุณภาพสินค้าแตกต่างกันมาก ซึ่งความเสี่ยงหลักอยู่ที่ 3 จุดนี้

1. ความปลอดภัยของแบตเตอรี่ (สำคัญที่สุด)

ปัญหาที่พบจริงในตลาด

• • ใช้แบตเตอรี่ลิเธียมรีไซเคิล
  • ใช้เซลล์เกรดต่ำ
  • ไม่มีระบบป้องกันความร้อน

ความเสี่ยงที่เกิดขึ้นได้

• • แบตเตอรี่บวม
  • รั่ว
  • เสื่อมเร็วผิดปกติ
  • ในกรณีรุนแรง อาจลุกไหม้เมื่อโดนแดดจัดเป็นเวลานาน

นี่ไม่ใช่ไฟดูด แต่เป็น ความเสี่ยงด้านความร้อนและวัสดุ

2. สเปคเกินจริง (Spec Overclaim)

เมื่อไม่มีหน่วยงานกลางตรวจสอบ ผู้ขายบางรายจึง

• • เขียน “วัตต์เวอร์”
  • ตัวเลขไม่สัมพันธ์กับขนาดจริง

เช่น

• • โคมเล็กมาก แต่เขียน 1,000W
  • ระบุแบต 50,000 mAh แต่ใช้งานได้ไม่ถึง 3 ชั่วโมง

3. การกันน้ำที่ไม่ได้มาตรฐานจริง

ไฟโซลาร์เซลล์ต้องอยู่กลางแจ้งตลอดปี
หาก IP Rating ไม่ได้มาตรฐานจริง

• • น้ำซึม
  • วงจรเสีย
  • พังภายในไม่กี่เดือน

วิธีเลือกไฟโซลาร์เซลล์ “ให้ปลอดภัย” 

เมื่อไม่มีตรา มอก. ให้ยึดหลักเหล่านี้แทน

1. ดูชนิดแบตเตอรี่ให้ชัดเจน

แนะนำ LiFePO4 (Lithium Iron Phosphate)

เหตุผล (ยืนยันได้ทางเทคนิค):

• • ทนความร้อนสูง
  • เสถียร
  • ไม่ระเบิดง่าย
  • อายุการใช้งานยาวกว่า Li-ion ทั่วไป

2. การรับประกันต้อง “สมเหตุสมผล”

• • สินค้าคุณภาพต่ำ: รับประกัน 7 วัน / 1 เดือน
  • สินค้าดีจริง: กล้ารับประกัน 1 ปีขึ้นไป

การรับประกันคือ “ตัวกรองคุณภาพ” ที่ดีที่สุดในตลาดโซลาร์

3. อ่านสเปคแบบมีเหตุผล

• • ดู ลูเมน (Lumen) มากกว่าวัตต์
  • ขนาดโคมต้องสัมพันธ์กับตัวเลข
  • แบตเตอรี่ต้องสอดคล้องกับชั่วโมงใช้งานที่อ้าง

4. มาตรฐานเสริมที่ช่วยคัดกรอง

แม้ไม่ใช่ มอก. แต่ช่วยได้ระดับหนึ่ง

• • CE
  • RoHS

อย่างน้อยการันตีว่า วัสดุและวงจรไม่อันตรายต่อผู้ใช้

บทสรุป

การที่ไฟโซลาร์เซลล์ส่วนใหญ่ไม่มีตรา มอก. ไม่ใช่เพราะสินค้าไม่มีคุณภาพ แต่เป็นเพราะ

• เป็นระบบไฟแรงดันต่ำ
• ไม่เชื่อมต่อระบบไฟฟ้าหลวง
• กฎหมายยังไม่มีมาตรฐานบังคับเฉพาะรองรับ

สิ่งที่ผู้ใช้งานควรทำไม่ใช่มองหา “ตรา” อย่างเดียว แต่ต้องมองที่ โครงสร้างระบบ, แบตเตอรี่, สเปคจริง และความรับผิดชอบของผู้ขาย

NINE LIGHTING แสงสว่างที่คุณวางใจได้ จากแบรนด์ที่คุณเลือก พื้นที่รวมแบรนด์ชั้นนำ ให้คุณเลือกซื้อไม่ว่าจะสปอร์ตไลท์ โคมไฟไฮเบย์ โคมถนน หลอดไฟ LED ไฟโซล่าเซลล์ และเสาไฟ สนใจสอบถาม-สั่งซื้อเกี่ยวกับสินค้าเพิ่มเติมได้ที่  Line : @NINELED